لنز های چشمی از چه موادی ساخته میشوند؟
اینکه لنزهای چشمی از چه موادی ساخته میشوند، سوژه جذابی است که در این نوشته به آن پرداخته می‌شود. اولین نکته جالب اینکه لنزهای متفاوت از مواد اولیه مختلفی ساخته میشوند. یعنی ممکن است یک لنز چشمی باتوجه به ماده تشکیل‌دهنده؛ کیفیت، راحتی و حتی دید بهتری داشته و سلامت چشم شما را بهتر از نمونه‌های دیگر تأمین کند. بنابراین اطلاع از مزایا و معایب متریال ساخت لنزهای مختلف بیشتر از آنچه که فکر کنید به دردتان می‌خورد. اما آیا می‌دانید اولین لنز چشم از چه ماده‌ای ساخته شده‌است؟
تاریخچه استفاده از مواد مختلف برای تهیه لنز چشمی و نقش لئوناردو داوینچی در آن!
بعضی‌ها معرفی مفهومی به نام لنز چشم را به لئوناردو داوینچی نسبت می‌دهند. و البته تعداد بیشتری با این نظریه مخالفند. به نظر می‌رسد که این سر جان فردریک ویلیام هرشل، ستاره‌شناس معروف بریتانیایی بود که اولین طراحی لنز چشم را در سال 1827 ارائه کرد. سپس ادامه روند تغییر و تحول در روند ساخت لنز به شرح زیر ادامه پیدا کرد:
- سال ۱۸۸۷: اولین لنز چشمی شیشه‌ای در سال 1887 ساخته شد. جالب است بدانید که این لنز کل دو چشم را با هم پوشش می‌داد.
- سال ۱۹۴۸: لنزهایی از جنس پلاستیک برای اولین بار در سال 1948 معرفی شدند. این لنزها از ماده‌ای به نام پلی‌متیل متاکریلات ساخته شده‌بودند. درواقع متریال ساخت این لنزها شباهت زیادی به نمونه مدرن یعنی لنز سخت نفوذپذیر به گاز داشتند. تنها تفاوت این دو محصول قابلیت انتقال اکسیژن در نمونه‌های مدرن است. با روی کار آمدن این نمونه‌های مدرن تعداد کمی از مردم از لنز تهیه‌شده از پلی‌متیل متاکریلات استفاده می‌کردند. یعنی دیگر هیچ پزشکی حاضر نبود از قابلیت انتقال اکسیژن در نمونه‌های مدرن بگذرد.
- سال ۱۹۷۱: اولین لنز نرم تجاری در سال ۱۹۷۱ معرفی شد. این لنزها از هیدروژل، پلیمری آبدوست ساخته میشوند. پلیمر هیدروژل پس از جذب آب، نرم و انعطاف‌پذیر شده و در صورت خشک شدن کاملاً سفت می‌گردد.
- سال ۱۹۸۱: در سال 1981، لنزهایی که در طول شب هم قابل‌استفاده بودند معرفی شدند. بعد از آن لنز هیبریدی که دارای مرکز سفت و حاشیه نرم بود به بازار آمد.
- سال ۱۹۸۷: هنگامی که اولین لنزهای نرم یکبار مصرف در سال 1987 عرضه شد، استفاده از لنزهای تماسی حتی راحت‌تر شد.
- سال ۱۹۹۵: اولین لنزهای یکبارمصرف روزانه در سال 1995 وارد بازار شد.
- سال ۲۰۰۲: یک نقطه‌عطف مهم دیگر در تاریخچه ساخت لنزهای چشمی، معرفی مواد لنز سیلیکون هیدروژل (SiHy) است؛ که در سال ۲002 وارد بازار شد. این مواد با قابلیت انتقال اکسیژن حتی نحوه نسخه نوشتن متخصصان چشم را متحول کرد. درضمن پس از این ابداع، انواع مختلفی از محصولات سیلیکون هیدروژلی، از جمله لنزهای سفارشی‌ساز و لنز چشمی یکبارمصرف روزانه در سال ۲۰۱۰ معرفی شدند.
انواع مواد ساخت لنز چشمی و ویژگی‌های هر کدام
حالا که با خلاصه تاریخچه ساخت انواع لنز آشنا شدید، بهتر است بدانید نمونه‌های پرطرفدرار امروز از چه موادی ساخته شده و دارای چه ویژگی‌هایی هستند:
- لنز تماسی نرم Soft contact lens
لنز تماسی نرم در درجه اول از هیدروژل یا سیلیکون هیدروژل ساخته می‌شود. ویژگی‌های این مواد می‌تواند بر سلامت چشم و تجربه کلی شما از استفاده از لنز تأثیر بگذارد. مهم‌ترین این ویژگی‌ها عبارتنداز:
- ایجاد احساس راحتی که ناشی از خاصیت ترشوندگی، ثبات و مقاومت دربرابر تغییر شکل و محتوای مرطوب
- تجربه کاربری عالی به خاطر قابلیت انتقال اکسیژن
- راحتی وارد و خارج کردن لنزها
- لنز هیدروژل Hydrogel lenses
ماده هیدروژل به دلیل محتوای مرطوب آن بسیار انعطاف‌پذیر است. این انعطاف‌پذیری باعث می‌شود لنزهای تماسی هیدروژل در مقایسه با لنزهای سخت، احساس نرمی و راحتی بیشتری در چشم شما ایجاد کنند.
ماده اصلی هیدروژل مورد استفاده در این لنزها هیدروکسی‌اتیل‌متاکریلات است. قابلیت انتقال اکسیژن در این لنزها به میزان رطوبت محتوای آن بستگی دارد. یعنی هرچه رطوبت محتوای لنزها بیشتر باشد، اکسیژن بیشتری نیز از آن عبور داده می‌شود.
- لنز سیلیکون هیدروژل Silicone hydrogel lenses
لنز سیلیکون هیدروژل نسل جدید لنزهای هیدروژل است که ۵ تا ۶ برابر بیشتر قابلیت انتقال اکسیژن را دارد. برخلاف لنزهای هیدروژل، قابلیت انتقال اکسیژن لنزهای SiHy به مقدار سیلیکون استفاده‌شده در آن بستگی دارد، نه به مبزان رطوبت محتوا.
سیلیکون هیدروژل همچنین دارای قوامی ژل مانند است که انعطاف‌پذیر بوده و در ساخت دیگر تجهیزات پزشکی مانند انواع ایمپلنت نیز به‌کار گرفته می‌شود. سیلیکون در لنزهای سخت نفوذپذیر با گاز مدرن برای افزایش قابلیت انتقال اکسیژن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اولین لنزهای سیلیکون هیدروژل با نوعی پوشش ساخته می‌شد که رطوبت آن را بهبود می‌بخشید. این رطوبت درواقع علاوه‌بر راحتی از خشکی معمول لنزها پیشگیری می‌کرد. بعضی از کمپانی‌های ساخت این لنز از پلاسما برای این کار استفاده کرده و بعضی دیگر از عامل آب بهره می‌برند.
کمپانی بزرگ کوپرویژن قابلیت ترشوندگی لنزهای سیلیکون هیدروژلی خود را با مداخله در شیمی لنز ایجاد می‌کند. درواقع با عملکرد این کمپانی دیگر نیازی به راهکارهای سطحی یا عوامل مرطوب‌کننده بیرونی برای ترشوندگی لنز وجود ندراد. این آخرین فناوری برای دستیابی به ترشوندگی در مواد سیلیکون هیدروژل است و مواد به‌کار رفته در این محصول را نسل سوم متریال ساخت لنز تماسی می‌نامند.
توصیه پزشکان درباره بهترین متریال ساخت لنز تماسی
براساس آخرین آمار منتشر‌شده در سال ۲۰۱۹ چشم‌پزشکان برای تقریباً ۶۵ درصد امریکایی‌ها از لنز سیلیکون هیدروژل، ۲۴ درصد از لنز هیدروژل، ۹ درصد از لنز سخت نفوذپذیر با گاز، ۲ درصد از لنز هیبریدی و صفر درصد از لنز پلی‌متیل‌متاکریلات تجویز کرده‌اند.
در سطح بین‌المللی نیز، 72 درصد از بیمارانی که لنزهای تماسی نرم دارند، از نوع سیلیکون هیدروژل استفاده می‌کنند. این آمار براساس بررسی داده‌های چندین کشور مختلف و در طول 15 سال گذشته به‌دست آمده‌است. از این اطلاعات می‌توان دریافت که لنزهای سیلیکون هیدروژل مواد ترجیحی برای پزشکانی است که برای بیمارشان لنز تماسی تجویز می‌کنند.
مقایسه لنز هیدروژل با لنز سیلیکون هیدروژل
هر دو نوع لنز نام‌برده دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. با این حال، همانطور که گفتیم، اکثر پزشکان متخصص چشم به دلایل خاصی لنزهای سیلیکون هیدروژل را برای بیماران خود تجویز می‌کنند.
یکی از مهم‌ترین مزایای لنزهای سیلیکون هیدروژل این است که خطر هیپوکسی قرنیه را به حداقل می‌رساند. این بیماری زمانی بروز پیدا می‌کند که قرنیه اکسیژن کافی دریافت نکند. هیپوکسی باعث قرمزی چشم، تاری دید، رشد غیر طبیعی عروق خونی در قرنیه و ایجاد تورم در آن می‌شود. هیپوکسی همچنین ممکن است خطر بروز عفونت‌های چشمی مانند زخم قرنیه را افزایش دهد.
همچنین بخوانید: فمتولیزیک بهتر است یا لیزیک چشم؟
مزایای لنز هیدورژل
- بسیار انعطاف‌پذیر
- تجربه کاربری راحت از همان ابتدای استفاده
- ظرافت
- تنوع در مدت زمان استفاده مانند یکبارمصرف، روزانه، هفتگی و ماهانه
- تنوع در طرح مانند؛ لنز توریک و لنز چندکانونی
معایب لنز هیدروژل
- قابلیت پایین در انتقال اکسیژن
- امکان ایجاد عفونت‌های چشمی و معضلات هیپوکسی
- غیرقابل استفاده در طول شب تا صبح
مزایای لنز سیلیکون هیدروژل
- قابلیت بالا در انتقال اکسیژن
- کاربری بسیار آسان
- دوام عالی
- قابلیت استفاده در طول شب تا صبح
- تنوع در طراحی
معایب لنز سیلیکون هیدروژل
- چالش ترشوندگی
- تهیه‌شده از مواد اولیه سخت‌تر
- امکان بروز ورم ملتحمه
- قیمت بالا نسبت به دیگر نوع هیدروژل
همچنین بخوانید: برای تقویت چشم چه بخوریم؟
برندهای لنز هیدروژن سیلیکون موجود در بازار
لنزهای سیلیکون هیدروژل در انواع مدل‌ها و طرح ها در بازار موجود است. اما پرطرفدارترین برندهای این محصول عبارتنداز:
برندهای لنز ماهانه سیلیکون هیدروژل
- برند لنز بایوفینیتی یا همان Biofinity
- برند لنز پیورویژن یا همان PureVision
- برند لنز اولترا یا همانUltra
- · برند لنز ایرآپتیکس یا همان Air Optix
- برند لنز اکیو‌ویو یا همان Acuvue
برندهای لنز هفتگی سیلیکون هیدروژل
- برند لنز آویرا ویتالیتی یا همان Avaira Vitality
- برند لنز اکیو‌ویو یا همان Acuvue
برندهای لنز روزانه سیلیکون هیدروژل
- برند لنز کلاریتی یا همان clariti
- برند لنز مای‌دی یا همان MyDay
- برند لنز دیلی‌توتال یا همان Dailies Total
- برند لنز پرسیشن یا همان Precision
- برند لنز اکیو‌ویو یا همان Acuvue
بهترین برند لنز هیدروژن سیلیکون برای استفاده در طول شب
خوشبختانه امکان پوشیدن لنزهای سیلیکون هیدروژل در هنگام شب وجود دارد. این محصول قابلیتی دارد که در طول زمان خواب شما آسیبی به چشم‌هایتان وارد نمی‌کند. درواقع وقتی شما بیدار هستید، چشمانتان از طریق لایه اشک اکسیژن دریافت کرده و این اکسیژن هر بار که پلک می‌زنید در سراسر چشم پخش می‌شود. یعنی وقتی چشمان خود را می‌بندید، بافت پوشاننده قسمت داخلی پلک اکسیژن و مواد مغذی را به قرنیه می‌رساند.
با این توضیحات مسلم است که خوابیدن با لنز دسترسی بافت داخلی پلک را به قرنیه محدود می‌کند. بنابراین میزان اکسیژن دریافتی چشم در این شرایط کاهش می‌یابد. این رویداد خطر ابتلاء به هیپوکسی قرنیه و عفونت را افزایش می‌دهد. افرادی که با لنز در چشمشان می‌خوابند بیشتر مستعد خشکی چشم، التهاب و آلرژی هستند. به‌علاوه رسوبات و مواد آلرژی‌زا تأثیر زیادی بر روی کارایی لنز و سلامت چشم دارد.
در حالت ایده‌آل، شما باید قبل از خواب لنزهای خود را از چشم بیرون بیاورید. با این حال، بعضی از افراد باید دائماً لنز داشته‌باشند. پس چنانچه خوابیدن بدون لنز برایتان امکان‌پذیر نیست، لازم است از لنزهای سیلیکون هیدروژل استفاده کنید. این لنزها قابلیت انتقال اکسیژن بالایی داشته و در هنگام خواب اجازه نمی‌دهند چشم شما خشک شود. در مقایسه با لنز هیدروژل استاندارد، عملکرد این لنزها بهتر است.
این نوع لنز معمولاً تا 6 شب و 7 روز متمادی ایمن هستند. سپس می‌تواندید یک شب به چشم‌های خود استراحت بدهید و دوباره برای یک هفته متمادی لنز بزنید. البته چشم‌پزشک شما دستورالعمل دقیق‌تری در این زمینه به شما می‌دهد.
برندهای لنز هیدروزل سیلیکون که در طول شب نیز قابل‌استفاده هستند عبارتنداز:
- برند لنز بایوفینیتی یا همان Biofinity
- برند لنز ایرآپتیکس یا همان Air Optix
- برند لنز پیورویژن یا همان PureVision
- برند لنز اولترا یا همانUltra
- برند لنز اکیو‌ویو یا همان Acuvue
مواد ساخت لنز تفاوت ایجاد می‌کند!
انتخاب مواد مناسب لنز طبی می‌تواند احساس راحتی چشم و حتی بینایی شما را بهبود بخشد. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که چشم‌های حساسی داشته و یا دارای آلرژی و خشکی چشم هستند، اهمیت زیادی دارد. بسیاری از تحقیقات نشان می‌دهند که دلیل اصلی کنار گذاشتن لنز احساس ناراحتی در چشم است. بنابراین برای افرادی که از لنز طبی استفاده می‌کنند مهم است که بدانند گزینه‌های زیادی پیش‌رو دارند. درواقع بعضی از مواد ساخت لنز طبی ممکن است برای شما کارایی بهتری داشته‌باشد.
با پیشرفتی که در صنعت ساخت انواع لنز تماسی رخ داده‌است، اکتفا کردن به مدل و برند لنزی که از ۱۰ سال پیش می‌شناسید، کار عاقلانه‌ای نیست. بنابراین بهتر است باتوجه به اطلاعات این نوشته و البته دستورات چشم‌پزشک خود نسبت به خرید لنز چشمی دارای بهترین متریال ساخت اقدام کنید.
منبع
