بهداشت پلک
بهداشت پلک ها چیزی است که اغلب ما خیلی راحت آن را فراموش میکنیم. اما با افزودن چند مورد ساده به برنامه مراقبت روزانه خود میتوانیم از بروز عفونت و آلودگی پیشگیری و بینایی خود را بهبود ببخشیم.
پلکها بخش مهمی از چشم را تشکیل میدهند و در کنار مژهها، از ورود اجسام و ذرات خارجی به داخل این عضو بدن جلوگیری میکنند.
پلک در واقع نازکترین پوست بدن است. بدن با پلک زدن چشم را مرطوب نگه میدارد. این فرایند به این جهت برای چشم ضروری است که باعث پخش شدن اشک در چشم و عبور آن از روی قرنیه و از بین بردن عفونتهای احتمالی میشود. وقتی پلکها روی هم میآیند از مژهها به عنوان سلاح دفاعی برای جلوگیری از ورود بسیاری عفونتها به چشم استفاده میکنند.
هر فرد بزرگسال تقریبا در هر ۲ تا ۱۰ ثانیه یک بار پلک میزند و سرعت این فرایند حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی ثانیه است.
باید بدانید که پلک در بخش پشتی، دارای غدد روغنی است که ترشحات آنها در ساختار اشک نقش بسیار مهمی ایفا میکند.
اگر این غدد درست کار نکنند، کیفیت اشک پایین میآید و مشکلاتی همچون موارد زیر را پدید خواهد آورد:
- خشکی چشم
- خارش و سوزش
- احساس وجود جسم خارجی
برای پیشگیری از این مشکلات باید مراقب سلامت و بهداشت پلکها بود. برای این منظور ما در ادامه توصیههایی داریم که با رعایت آنها میتوانید از پاکی پلکها اطمینان حاصل کرده و مطمئن باشید که به بیماریهای عفونی یا خشکی چشم مبتلا نخواهید شد.
- 3 تا 4 قطره شامپو بچه را در نصف فنجان آب گرم حل کنید. گوشپاککن را در آن خیس کنید. سپس پلکها را با آن پاک کنید.
- دستمال نخی تمیزی را انتخاب کنید. از گاز استریل هم میتوانید کمک بگیرید. آن را درون آب داغ فرو کنید و فشار دهید تا آب اضافهاش گرفته شود. سپس روی پلکها گذاشته و به آرامی فشار دهید. این کار باعث میشود تا پوستههای اضافی و مرده از سطح پلک جدا شوند.
- دستهای خود را با آب و صابون تمیز بشویید و خشک کنید. سپس با انگشتان دست پلکها را ماساژ دهید تا ترشحات اضافی از چشم خارج شوند.
- در آخر هم اگر التهاب یا عفونت پلک دارید، پماد آنتیبیوتیک را روی پلکها بمالید و با انگشت ماساژ دهید. بهتر است در دوره درمان از آرایش چشمها پرهیز کنید.
گلمژه؛ رایجترین بیماری پلک
یکی از رایجترین بیماریهای ناشی از بهداشت پلک ، گلمژه است. وقتی غدد چربی روی لبه پلک دچار عفونت میشوند، گلمژه ظاهر میشود.
با اینکه گلمژه به صورت موضعی پلک را درگیر میکند و معمولا هم خودبهخود و ظرف مدت چند روز از بین میرود ولی این بیماری دردناک است و پلک زدن را با سختی همراه میکند.
برای درمان گلمژه میتوانید کمپرس گرم روی آن بگذارید تا باعث کاهش درد و التهاب شود. در صورت مزمن شدن نزد چشمپزشک بروید تا در صورت لزوم برای شما آنتیبیوتیک تجویز کند.
اسپاسم پلک چیست؟
اسپاسم پلک در واقع همان پریدن پلک است که تقریبا همه آدمها یکبار آن را تجربه کردهاند. اما چرا پلک چشم می پرد؟
هنوز مشخص نیست چه دلیلی باعث انقباض پلکها میشود، انقباضاتی که متخصصان آن را «بلفارواسپاسم» مینامند.
وقتی این عارضه روی میدهد، پلک چشم که عموما هم پلک بالایی است شروع به منقبض شدنهای پیاپی میکند و فرد قادر به کنترل آن نیست. این پرشها کاملا غیرارادی هستند و در بیشتر مواقع فقط در یک چشم ظاهر میشوند و خودبهخود هم از بین میروند.
اما اگر اسپاسم بعد از چند روز از بین نرفت و به یک اختلال تبدیل شده بود، برای کنترل آن دوزهای کمی از بوتاکس با سوزنی بسیاری نازک به چند ماهیچه بالا و پایین چشم تزریق میشود. یک یا دو هفته بعد از تزریق اسپاسم از بین میرود و تا حدود 4 ماه هم اثر آن ادامه خواهد داشت.
البته این امر عوارض کوتاهمدتی نظیر اشکریزش، دو بینی، افتادگی پلک و تاری دید هم بهمراه دارد.
بلفارواسپاسم درمان دارویی هم دارد که به صبر بیشتری نیاز دارد.
بلفاریت
یکی از رایجترین بیماریهای چشم که در اثر رعایت نکردن بهداشت پلک ها ایجاد میشود، بلفاریت است. بلفاریت عنوانی کلی است که در مورد التهاب لبه پلک به کار میرود و علتهای متعدد و متنوعی نیز دارد. علامتی که عمدتا برای بیمار ایجاد میشود، پوستهپوسته شدن، قرمزی و خارش لبه پلک است.
درمان بلفاریت به نوع محرکِ ایجادکننده بیماری بستگی دارد. اما توصیه میشود، همه افرادی که بلفاریت دارند، روزانه پلکهایشان را با شامپو بچه شستشو دهند. حتی شستشو با آب گرم به تنهایی نیز بسیار مفید است. کمپرس گرم باعث شل شدن پوستههای روی چشم میشود. به همین خاطر، هنگام تمیز کردن پلک این پوستهها راحت تر جدا میشوند و لایهبرداری صورت میگیرد.
سوالات رایج در مورد بهداشت پلک ها
میتوان از عفونتهای رایج چشمی مانند ورم ملتحمه چشم ویروسی (چشم صورتی) با شستن درست دستها پیشگیری کرد. حتیالامکان برای اجتناب از انتقال عفونت باکتریایی به سایر افراد از استفاده از حوله، قطره چشمی یا وسایل آرایشی مشترک خودداری کنید.
اگر خواب کافی نداشته باشید ممکن است چشمها اشک مورد نیاز برای تمیز کردن و مرطوب نگهداشتن خود را تولید نکنند که نتیجه آن خشکی چشم است. چشمان خوابآلود نیز ممکن است در معرض اسپاسم و پرش پلک قرار گیرند.
اگر پرش پلک چشم بیشتر از یک هفته ادامه پیدا کرد، اگر چشمهایتان کامل بسته میشود، وقتی انقباض دیگر ماهیچههای صورت را نیز دربرمیگیرد یا اگر شاهد سرخی، ترشح یا ریزش اشک از چشم بودید حتما به پزشک مراجعه کنید.
بلفاریت نوعی التهاب لبه پلک چشم است و علتهای متعدد و متنوعی دارد. علامتی که عمدتا برای بیمار ایجاد میشود، پوستهپوسته شدن، قرمزی و خارش لبه پلک است.