لوچی یا استرابیسم چیست و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

759

لوچی چرا به وجود می‌آید؟

لوچی که با نام علمی استرابیسم شناخته می‌شود در واقع به عدم هماهنگی حرکت عضلات چشم یا عدم توانایی تمرکز بین دو چشم گفته می‌شود که باعث می‌شود چشم‌ها در جهات متفاوتی قرار بگیرند.

به زبان ساده‌تر، وقتی هم‌راستایی صحیح چشم‌ها از بین می‌رود استرابیسم یا لوچی پدید می‌آید.

در بینایی طبیعی هر دو چشم به یک نقطه نگاه می‌کنند و بخش بینایی مغز، دو تصویر رسیده را به صورت یک تصویر سه بعدی ترکیب می‌کند. اما در لوچی، وقتی یکی از چشم‌ها منحرف می‌شود، دو تصویر متفاوت به مغز ارسال می‌‌شود.

جذابیت عملکرد مغز (به طور ویژه در خردسالان) در این است که مغز به مرور یاد می‌گیرد که تصویر چشم منحرف شده را نادیده گرفته و تنها تصویر چشم مستقیم را بپذیرد. اما مشکل این ترفند هم این است که کم‌کم، درک عمق و دید دو چشمی از بین می‌رود.

افراد بزرگسالی که به استرابیسم مبتلا هستند، چون مغز توانایی پذیرش یا دریافت تصویر هر دو چشم را دارد، دچار دوبینی می‌شوند.

اشکال مختلف لوچی چیست؟

لوچی در اشکال مختلف ظاهر می‌شود که در زیر به اختصار توضیح داده‌ایم:

• ممکن است یک یا هر دو چشم به داخل بچرخند: چشم‌های ضربدری یا ایزوتروپی - بیشتر در کودکان دور بین سنین 2 سال یا بالاتر اتفاق می­‌افتد.
• ممکن است یک یا هر دو چشم به خارج بچرخند: چشم نهنگ یا اگزوتروپی - اگزوتروپی اغلب متناوب است و بیشتر هنگام خستگی یا استرس در کودک بروز می‌­کند.
• استرابیسم آشکار، هتروتروپی یا تروپی نام دارد.
• نوعی از انحراف چشم به صورت مخفی است و با حذف دید دو چشمی مشخص می‌شود و به آن استرابسیسم مخفی یا هتروفوریا می‌گویند.

نکته: انحراف چشم‌ها به صورت بالا و پایین وجود ندارد؛ یا اگر باشد هم بسیار نادر است.

استرابیسم در کودکان اگر به موقع و درست درمان نشود، ممکن است به آمبلیوپی یا همان تنبلی چشم منجر شود.

بد نیست بدانید هم‌راستا شدن چشم‌ها از همان بدو تولد تکمیل نمی‌شود و تکامل آن در سه یا چهار ماهگی نوزاد روی می‌دهد. البته ممکن است در برخی کودکان زودتر یا دیرتر ظاهر شود. به همین خاطر، اغلب پزشکان تست لوچی را از پس از 5 یا 6 ماهگی انجام می‌دهند.

علت به وجود آمدن لوچی یا استرابیسم چیست؟

قبل از اینکه بدانید چه عاملی باعث ایجاد استرابیسم می‌شود، باید بدانید که 6 ماهیچه اطراف چشم با دستورات عصبی مغز وظیفه کنترل حرکات چشم را به عهده دارند. حالا اگر این ماهیچه‌ها به درستی وظایف خود را انجام ندهند، لوچی را ایجاد می‌کنند. البته علل شکل‌گیری استرابیسم به شرح زیر است:

• عدم توازن ماهیچه‌های دور چشم
• آسیب مغزی یا آسیب به سر
• تنبلی چشم: مغز نمی‌تواند تصاویر دارای تمرکز متفاوت را بپذیرد. به همین خاطر، پیام‌های دریافتی از یک چشم را در نظر نمی‌گیرد. سرانجام چشم ضعیف‌تر و بلااستفاده می‌شود و یک چشم «تنبل» می‌شود و آمبیلوپ (تنبلی چشم) شکل می‌گیرد.
• نداشتن توانایی تمرکز یکسان در هر دو چشم

بیماری‌های زیر هم می‌تواند عامل ایجاد لوچی شوند:

• بیماری تیروئید (پرکاری)
• تومور چشم یا مغز
• آسیب مغزی جنین مانند فلج مغزی
• فشار خون
• دیابت
• MS
• سکته مغزی
• عوارض جراحی چشم همچون آب مروارید

لوچی چه مشکلاتی در پی دارد؟

اگر والدین به انحراف چشم فرزند خود بی توجه باشند و آن را فوری درمان نکنند، کاهش بینایی یک چشم در کودک به معضلی همیشگی بدل خواهد شد. این امر نه تنها در زیبایی و ظاهر کودک تاثیر منفی و ناخوشایندی دارد بلکه باعث از دست رفتن دید طبیعی او برای همیشه خواهد شد. دیدی که می‌توان با درمان به موقع آن را به وضعیت نرمال بازگرداند.

هر زمان احساس کردید فرزند شما چشم‌هایش انحراف دارد حتما او را نزد متخصص ببرید تا از کاهش بینایی یکی از چشم‌هایش مطمئن شوید.

آیا استرابیسم درمان دارد؟

بله، خوشبختانه استرابیسم نیز همانند آمبلیوپی (تنبلی چشم) درمان می‌شود و فرد در انتهای دوره درمان می‌تواند از دید دو چشمی لذت ببرد. هدف از درمان لوچی علاوه بر زیبایی ظاهری و ایجاد بهترین جهت برای چشم‌ها، دید طبیعی هر دو چشم است.

یکی از روش‌های درمان استرابیسم تجویز عینک تک دید و در بعضی موارد دو دید است. در این حالت، با بستن چشم قوی‌تر عدم توزان تمرکز را اصلاح می‌کنند و باعث می‌شوند چشم ضعیف‌تر به کار بیفتد.

از دیگر روش‌های درمانی لوچی می‌توان به تجویز منشور، بینایی درمانی، تمرینات مربوط به عضلات چشم، سم بوتولینیوم (تنها در بزرگسالان) یا جراحی برای تصحیح وضعیت عضلات چشم اشاره کرد. گفتنی است که در بزرگسالان، درمان جراحی فقط برای زیبایی ظاهری کاربرد دارد، مگر اینکه بینایی درمانی هم به طور مرتب انجام شود. در غیر این صورت بینایی فرد بزرگسال به حالت عادی باز نخواهد گشت.

البته تزریق بوتاکس در برخی موارد برای درمان لوچی بزرگسالان موثر واقع می‌شود. گاهی هم پزشک برای درمان از بیمار می‌خواهد تا چشم سالم را بسته نگاه دارد تا چشم تنبل به کار بیفتد.

در مورد جراحی استرابیسم باید بدانید که میزان نیروی عضلات در یک یا دو چشم تنظیم می‌شود. به طور مثال، در جراحی ایزوتروپی، عضله داخلی محکم‌تر را از چشم جدا می‌کنند و کمی  عقب‌تر دوباره آن را به چشم پیوند می‌دهند. این کار باعث کاهش نیروی کششی عضله می‌شود و در نتیجه چشم امکان چرخش به سمت خارج را پیدا می‌کند. البته در برخی موارد ممکن است عضله خارجی چشم را کوتاه کنند تا نیروی کِشنده آن افزایش یابد.

در نوزادان مبتلا به لوچی بهتر است جراحی اصلاحی استرابیسم هر چه سریع‌تر صورت گیرد. برای عمل جراحی استرابیسم در اطفال، بیهوشی ضروری است ولی جراحی بزرگسالان با بی‌حسی موضعی نیز امکان‌پذیر است.

روند بهبودی بیمار پس از جراحی خیلی سریع است. بیمار اغلب پس از چند روز می‌تواند به انجام فعالیت‌های طبیعی­ خود برگردد. در برخی مواقع لازم است بیمار بعد از جراحی از عینک یا منشور استفاده کند.

در آخر هم بد نیست اشاره کنیم، برخی از متخصصان بیماریهای چشمی اعتقاد دارند بر اساس نوع علت، درمان انحراف چشم متفاوت است. اما به صورت کلی، بیش از 95 درصد انحرافات چشمی قابل درمان هستند. البته، پس از درمان، احتمال بازگشت انحراف در چشم‌هایی که دید کمتری دارند، وجود خواهد داشت. در واقع، انحراف چشم به دید و قدرت بینایی بیمار بستگی دارد. یعنی اگر دید چشم‌های بیمار خوب باشد، احتمال برگشت انحراف بسیار کم است.

اگر انحراف چشمی از طریق عینک یا جراحی درمان شود، شانس بازگشت انحراف کم خواهد شد. در مقابل، اگر دید چشمی کم باشد و حتی انحراف چشمی وجود نداشته باشد، ضعیف بودن قدرت بینایی می‌تواند انحراف ایجاد کند یا موجب بازگشت استرابیسم شود.

سوالا رایج در مورد لوچی