تاریخچه عینک آفتابی
تاریخچه عینک آفتابی به اوایل قرن 20 میلادی باز میگردد. در آن زمان این عینکها به عنوان sun cheaters شناخته میشدند. (cheater یک اصطلاح عامیانه برای عینک در میان مردم آمریکاست.)
عینک آفتابی نوعی عینک محافظ محسوب میشود. این نوع عینک از رسیدن نور آفتاب به چشم و انرژی بالای ناشی از نور مرئی که میتواند موجب آسیبها و ناراحتیهای چشمی شود، جلوگیری میکند. در اوایل قرن 20 این عینکها به عنوان sun cheaters شناخته میشدند.
در عصر تاریخ و پیش از تاریخ مردمان اینویت (Inuit) عاجهای صاف شده شیرماهی را به عنوان عینک استفاده میکردند. این عاجها حاوی سوراخهایی بودند که قابلیت دیدن را امکانپذیر میساختند و به این ترتیب چشمهایشان را از اشعههای مضر خورشید حفظ میکردند.
گفته شده که امپراتور رم، نرو (Nero) به تماشای جنگ گلادیاتور با زمرد سبز که همانند آینه عمل میکرد، علاقه داشت. عینک آفتابی نیز از جامهای مسطح شیشهای با کوارتز دودی ساخته شده بود. که قدرت اصلاحی نداشت اما چشمها را از تابش خیرهکننده خورشید محافظت میکرد. این عینکها در قرن 12 و یا پیش از آن در چین استفاده میشد.
اسناد باستانی نشان میدهد که عینکهای دودی کریستال در هنگام قضاوت در دادگاههای باستانی چین استفاده میشد تا در هنگام پاسخ، حالات چهره پوشانده شود.
جیمز آیکوچ (James Ayscough) در اواسط قرن 18 (1752) لنزهای رنگی را در عینکها مورد آزمایش قرار داد. این عینکها با عینکهای آفتابی امروزی تفاوت بسیاری داشتند.
آیکوچ معتقد بود که لنزهای رنگی سبز یا آبی هر کدام میتوانند نوع خاصی از عیوب بینایی را اصلاح کنند. از نظر او پرتوهای خورشید برای چشم نگران کننده نبود.
در قرن 19 و 20 عینکهای زرد، کهربایی و قهوهای برای افراد مبتلا به سیفلیس (syphilis) تجویز میشد. زیرا حساسیت به نور یکی از علائم بیماری تلقی میشد.
بیشتر بخوانید: تاریخچه لنز تماسی
تحولات مدرن در ساختار عینک آفتابی
در اوایل دهه 1920 استفاده از عینک آفتابی به خصوص در میان ستارههای فیلم گسترش یافت. بر اساس ادعای آنها، برای ناشناخته ماندن از طرفدارانشان از عینک استفاده میکردند، در حالی که حقیقت چیز دیگری بود. معمولا این بازیگران به علت قرار گرفتن زیر نورهای بالا در هنگام فیلمبرداری، به قرمزی چشم مبتلا میشدند و برای پوشاندن قرمزی چشمها از عینک استفاده میکردند.
عینکهای آفتابی ساخته شده از سلولوئید در ابتدا توسط سام فوستر (Sam Foster) در سال 1929 ساخته شد. فوستر مغازهای در سواحل آتلانتیک، نیوجرسی بازگشایی کرد و در آن عینکهای آفتابی با نام فوستر به فروش رساند.
فروش این عینکها به گونهای بود که بیش از نیاز مردم عینک دودی فروخته شد. تا سال 1938 عینکهای آفتابی به ابزار مورد علاقه مردم تبدیل شده بود و در حال حاضر Xiamen چین، بزرگترین تولیدکننده عینک آفتابی در جهان است و همه ساله 120 میلیون عینک به نقاط مختلف دنیا صادر میکند.
موارد استفاده از عینک دودی در دنیای مدرن
امروزه عینک آفتابی در موارد زیادی مورد استفاده قرار میگیرد. در زیر به چند مورد از آنها اشاره میکنیم:
- استفاده از عینک آفتابی در هنگام قرارگیری در آفتاب توصیه میشود. این عینکها برای حفاظت چشم از اشعه ماوراء بنفش و نور آبی که میتواند صدمههای فراوانی به چشم وارد سازد، طراحی شدهاند. این عینکها با پیشگیری از تابش اشعه، بینایی را بهبود میبخشند.
- استفاده از عینک آفتابی بعد انجام جراحیهای چشمی مانند لیزیک، اجباری است. همچنین انواع مختلفی از عینکهای آفتابی وجود دارد که برای افرادی که مورد معاینه چشمی قرار میگیرند، تجویز میشود.
- لنزهای عینک آفتابی پلاریزه شده، از ورود اشعههای بازتابیده شده از سطوح غیر فلزی درخشان مثل آب به چشم، جلوگیری میکنند. بنابراین در صورت استفاده از عینک دودی میتوان داخل آب را دید. در غیر اینصورت فقط درخشش سطحی ار آب مشاهده میشود.
- در محیطهایی که گرد و غبار زیاد چشم را تهدید میکند، استفاده از این نوع عینک میتواند چشم را از عفونت وحساسیت برهاند.
- در هنگام تماشای تلوزیون و یا لپتاپ میتوان از عینک دودی استفاده کرد تا از نور اذیتکننده آنها جلوگیری کند.
- برای پنهان کردن هویت، عینک آفتابی گزینه مناسبی است. اکثر شخصیتهای مشهور دنیا و بازیگران فیلم و سریال برای اینکه شناخته نشوند، از عینک دودی استفاده میکنند.
- عینکهای آفتابی همچنین به عنوان یک اکسسوری، برای داشتن چهرهای زیباتر و متفاوت مورد استفاده قرار میگیرند.
ویژگی محافظتی عینک آفتابی
عینک دودی در مقابل تابش شدید نور خورشید شامل اجزای مرئی و نامرئی، حفاظت انجام میدهد. محافظت گستردهتر آن در مقابل اشعه ماوراء بنفش است. زیرا این اشعه میتواند باعث ایجاد مشکلات کوتاه مدت و بلند مدت چشم مانند فوتوکراتیت، آب مروارید، پترژیوم و انواع مختلف سرطان چشم شود.
کارشناسان پزشکی به اهمیت استفاده از عینکهای دودی به منظور حفاظت چشم از UV تاکید میکنند. تاریخچه عینک آفتابی هم نشان میدهد این محصولات برای محافظت از چشم اختراع شدهاند.
برای داشتن حفاظت کافی کارشناسان توصیه میکنند که عینک آفتابی حداقل باید 99 درصد نورهای UVB و UVA، با طول موجهایی تا 400 نانومتر را فیلتر کنند.
عینکهای آفتابی که دارای این ویژگی هستند با عنوان "UV400" شناخته میشوند.
حفاظت این نوع عینکها کمی بیشتر از استاندارد تعیین شده در اتحادیه اروپاست.
استاندارد تعیین شده در اروپا مسدودسازی 95درصدی اشعه تا طول موج 380 نانومتر است.
عینکهای آفتابی به تنهایی برای حفاظت چشم در برابر آسیبهای ناشی از نگاههای مداوم و طولانی مدت به خورشید و حتی در هنگام خورشیدگرفتگی کافی نیستند.
به تازگی نور مرئی با انرژی بالا (HEV) به عنوان علت اصلی دژنراسیون ماکولا عنوان شده است. پیش از این نیز مطرح شده بود که انسداد نور آبی یا استفاده از لنزهای با رنگ کهربا ممکن است تاثیر محافطتی داشته باشد. برخی از تولیدکنندگان نیز عینکهایی برای بلوکه کردن نور آبی طراحی کرده بودند.
با وجود همه اطلاعرسانیها در باب استفاده از عینک آفتابی، برخی ادعا دارند که استفاده از عینک آفتابی موجب افزایش سرطان پوست میشود. علت این امر این است که در صورت دریافت نکردن نور خورشید، هورمون تحریک کننده ملانوسیت (melanocyte) کمتر در بدن تولید میشود.
داشتن عینک آفتابی برای کودکان بسیار مهم است زیرا عدسی چشم آنها بیشتر از بزرگسالان به نور آفتاب حساس بوده و دچار آسیب میشود.
ترندهای مختلف عینک آفتابی در دهههای مختلف
در ادامه نگاه مختصری به تاریخچه عینک آفتابی و ترندهای متفاوت آن از دهه ۱۹۲۰ تاکنون میاندازیم.
عینکهای آفتابی در دهه ۱۹۲۰
تولید عینک آفتابی اولین بار در سال ۱۹۲۹ شروع شد. در آن زمان فردی به نام تام فاستر در ساحل جرسی عینکهای محافظ در برابر آفتاب را به افراد فروخت. طی این جریان ستارگان سینمای هالیوود به نام فاستر گرنتس و افراد دیگر از عینکهایی با فریم گرد استقبال فراوانی کردند. در جریان این اتفاق کم کم همه افراد جهان تمایل بسیاری به استفاده از این عینکهای جذاب از خود نشان دادند.
تاریخچه عینک آفتابی در دهه ۱۹۳۰
در این دهه عینک آفتابی به صورت ساده و بسیار سریع مخاطبان بسیاری را از سراسر جهان به خود اختصاص داد. در دهه ۱۹۳۰ استفاده از عینک آفتابی در سطح خیابانهای آن دوره رواج پیدا کرد. افرادی مانند بت دیویس از عینک آفتابی کلاسیک در این زمان استفاده میکردند. روند استفاده از عینک آفتابی در این دوره سبب شد تا تولید آنها بسیار چشمگیر باشد.
دهه ۱۹۴۰ شکوفایی ترند عینک آفتابی
این دوره به زمانی گفته میشد که خلبانان در حال جنگ بودند. به همین دلیل از عینکهای آفتابی به طرح خلبانی استفاده میکردند. این فریم عینک آفتابی تا دهه ۶۰ و ۷۰ به فضای مد ورود پیدا نکرد. با این حال این عینکها در خانه توسط ترندسترها بازآفرینی شد.
به همین دلیل در این دوره فریم عینک آفتابی به طور ضخیم و رنگارنگ ساخته شد. همچنین در ساخت آنها از شکل گلها استفاده کردند. عینکهای آفتابی گرد با شمایل گل قدمی نوین در راه گسترش مد و فشن بود.
ترند عینک آفتابی چشم گربهای در دهه پنجاه
اولین تغییرات اساسی و عمده در ترند عینک آفتابی در این دوره صورت گرفت. فریم عینک آفتابی بعد از جنگ جهانی اول که سبب رونق یافتن اقتصاد بود به صورت چشم گربهای تولید و به بازار عرضه شد.
این عینکها به گونهای طراحیشده بودند که نگاه کاملاً جذاب و فریبندهای را برای مخاطبان خود فراهم میکردند. به همین دلیلی این نوع از عینکها به سرعت رواج پیدا کرد و تبدیل به سبکی از مد و فشن شد. افراد مشهوری مانند آدری هپبورن از جمله کسانی بودند که در رواج این فریم عینک آفتابی نقش گستردهای داشتند.
دهه ۱۹۶۰
رنسانس فرهنگی سبب شد تا سبک مد تغییرات اساسی به خود بگیرد. یکی از این تغییرات در زمینه ترند عینک آفتابی بود. در این دوره این محصولات در اندازههای بزرگتر با قابهای مربع رواج پیدا کرد. رنگ این عینکها از نئونهای روشن بود. فریم عینک آفتابی برای زنان در این دوره به دلیل ضخیم بودن کمی خستهکننده به نظر میرسید. به همین دلیل به سرعت این ترند عینک آفتابی جای خود را به مدلهای سبکتر داد.
دهه ۱۹۷۰ و اشکال پاستلی
به مرور زمان و گسترش صنعت مد، تغییرات اساسی در ساخت عینکهای آفتابی رخ داد. در این دوره عینکها را در شیشههای رنگی و پاستلی میساختند. اندازه این عینکها همچنان بزرگ بود. اما ظاهر و شکل نرمتری به خود گرفت. این عینکها با شفافیت خود دعوتکننده صلح و عشق بیشتر در جهان بودند.
عینکهای آفتابی دهه ۱۹۸۰
حاکمیت قدرت و توجه به حداکثر گرایی در این دوره سبب شد تا فرم عینکها تغییرات اساسی را به خود بگیرد. به همین دلیل عینکهای تولیدشده در این دوره با لنزهای تیره و شکلهای هندسی مشخصی روانه بازار شد. بازیگرانی مانند تام کروز و مادنا با این سبک به شهرت بسیار زیادی رسیدند. ترند ری بن در این دوره به نام سایه زمانه شناخته شد.
تغییر در فریم عینک آفتابی در دهه ۱۹۹۰
با گذشت چند دهه از تغییرات عینک آفتابی، فرم کلی عینکها در این دوره تغییرات بسیاری پیدا کرد. فریمها از نوع بزرگ و غولپیکر خود به انواع کوچک آن تبدیل شدند. درواقع این نوع از عینکها در هر عرصهای از ورزش گرفته تا بازیگری و سینما استفاده میشدند. رنگ لنز این عینکها بسیار تاریک و فریم آنها به رنگ نئون ساخته شده بود. از جمله افرادی مانند برد پیت و گوینت پالترو به گسترش این نوع از ترندهای عینک کمک بسیاری کردند.
دهه ۲۰۰۰
سبک جدید و متنوعی از ترند عینک آفتابی در ۲۰۰۰ رواج پیدا کرد. در این مدت زمان عینکها در رنگهای متنوع و سایهدار با اندازههای بزرگ تولید شدند. این نوع سبک در هیپهاپ به سرعت مورد توجه علاقه مندان قرار گرفت. افراد بسیار معروف مانند بریتنی اسپیرز، جی لو و بسیاری از هنرمندان دیگر از این عینکها به وفور استفاده میکردند.
طراحی عینکهای آفتابی در دهه ۲۰۱۰
در این دوره تفاوت در تنوع رنگ و فریم عینکها به وضوح مشاهده میشود. درواقع هیچ مرزی در نوع و رنگ این عینکها وجود نداشت. از انواع آیینهای آن گرفته تا رنگهای تیره توسط بسیاری از افراد معروف استفاده میشد. ترندها قدیمی مانند چشم گربهای و خلبانی در این زمان دوباره خود را به عرصه ظهور گذاشتند. با این حال بیشتر از لنزهای آیینهای در این دوره برای ساخت عینک آفتابی استفاده میکردند.
سوالات رایج در مورد تاریخچه عینک آفتابی
در قرن 19 و 20 عینکهای زرد، کهربایی و قهوهای برای افراد مبتلا به سیفلیس (syphilis) تجویز میشد. زیرا حساسیت به نور یکی از علائم بیماری تلقی میشد.
اولین عینک آفتابی در دوره قاجاریه و با شروع سفرهای برون مرزی ناصرالدین شاه به ایران وارد شد و میتوان از او به عنوان اولین فرد دارای عینک آفتابی در ایران نام برد.
اولین عینک آفتابی در سرزمینهای قطب شمال متولد شد. اینوئیتها عاج شیر دریایی را برش میدادند و به صورت ورقه در میآوردند و با ایجاد یک شکاف باریک روی ورقهها چشمهایشان را از تابش شدید آفتابی که روی برفها منعکس میشد حفاظت میکردند.