تاثیر آلودگی هوا بر سلامت چشم ها
تاثیر آلودگی هوا بر سلامت چشم ها بر هیچ کسی پوشیده نیست. وقتی پاییز و زمستان از راه می‌رسد و آلودگی هوا شدید می‌شود، نه تنها نفس شهروندان کلان‌شهرها تنگ می‌شود، بلکه چشمها هم دچار آسیب‌های جدی می‌شوند.
چشم تنها عضوی از بدن است که بیرون از پوست قرار دارد بنابراین در معرض همه آلودگی‌هاست. استمرار این آلودگی آثار مخرب شدیدی بر سلامت چشم دارد؛ قرمزی، سوزش و خارش، ریزش اشک، کدر شدن رنگ سفیدی چشم، خشکی و قرمز شدن لبه پلک (بلفاریت) از عوارض شایع آلودگی هوا بشمار می‌روند.
خطرزا بودن آلودگی هوا بیشتر به علت وجود آلودگی شیمیایی و میکروبی حاضر در آن است نه گرد و غبار. این نوع آلودگی منجر به بروز التهاب و گاهی عفونت چشم می‌شود.
آلودگی هوا چگونه چشمها را بیمار می‌کند؟
ابراز ناراحتی چشمی در زمان اوج آلودگی هوا یک موضوع شایع است و قطعا این آلودگی‌ها بر روی چشم تاثیر دارد. از آنجا که چشم سایبان و محافظ دارد، بنابراین بیشترین تاثیر آلودگی هوا بر روی چشم در ناحیه لبه‌های پلک و مژه‌ها بیشتر تجمع می‌کند.
از طرفی هم، چون سطح مژه‌ها و لبه‌های پلک چرب است و این چربی به طور دائم روی چشم می‌ریزد تا اشکی که در چشم وجود دارد تبخیر نشده و اشک زیر چربی بماند و سطح چشم خشک نشود. اما همین چربی در زمان بروز آلودگی هوا سبب جذب مضاعف دوده‌ها و آلودگی‌ها و در نهایت سوزش و درد چشم می‌شود.
این سوزش و درد در افرادی که دایما در حال کار با کامپیوتر هستند یا مطالعه می‌کنند بیشتر بروز خواهد کرد.
همچنین وقتی آلودگی به شکل ذرات بسیار ریز معلق و گاز‌های آلوده از هوا وارد چشم و با اشک مخلوط می‌شود، اشک مثل همیشه یکنواخت نیست و کشش سطحی آن تغییر می‌کند.
کاهش کشش اشکی اشک مانع توزیع درست و طبیعی اشک روی سطح خارجی چشمها شده، همین مساله موجب می‌شود لایه اشکی کفایت لازم را برای پخش شدن روی سطح خارجی چشم نداشته باشد و به همین دلیل، فرد احساس خشکی چشم می‌کند.
به این ترتیب، فرد دچار پلک زدن مکرر، سوزش و خشکی چشم خواهد شد.
تاثیر آلودگی هوا بر سلامت چشم ها : ریزگردها
تاثیر آلودگی هوا بر سلامت چشم ها همچنین وقتی آلودگی به شکل ذرات بسیار ریز معلق و گاز‌های آلوده از هوا وارد چشم و با اشک مخلوط می‌شود، اشک مثل همیشه یکنواخت نیست و کشش سطحی آن تغییر می‌کند.
کاهش کشش اشکی اشک مانع توزیع درست و طبیعی اشک روی سطح خارجی چشمها شده، همین مساله موجب می‌شود لایه اشکی کفایت لازم را برای پخش شدن روی سطح خارجی چشم نداشته باشد و به همین دلیل، فرد احساس خشکی چشم می‌کند. به این ترتیب، فرد دچار پلک زدن مکرر، سوزش و خشکی چشم خواهد شد.
همچنین باید گفت که ریزگردها یکی از مهم ترین آلاینده‌های هوا هستند که در شرایط باد و طوفان می‌توانند به چشم ها آسیب برسانند.
هنگام تنفس، ریزگردها به راحتی از طریق ریه به رگ‌های خونی جذب می‌شوند و در طولانی مدت با رسوب در عروق چشم، کیفیت خون‌رسانی به این عضو حساس و مهم را کاهش می‌دهند.
گرفتگی عروق چشم هم باعث ایجاد تغییرات دائمی سلول‌های چشمی می‌شود که با کاهش عملکرد و عمر مفید آنها همراه است.
بر اثر مخلوط شدن اشک چشم با ذرات معلق و آلاینده‌های گازی، این مواد به عنوان ماده حساسیت‌زا عمل می‌کنند و موجب التهابات حساسیتی چشم می‌شوند. این واکنش‌ها به صورت سرخی و سوزش چشم، اشک ریزش و احساس جسم خارجی در چشم خود را نشان می‌دهند که علاوه بر آسیب‌هایی که به بافت چشم وارد می‌کند، می‌تواند موجب کاهش توجه و تمرکز بینایی شود.
در هوای آلوده از لنز طبی استفاده نکنید
هنگام آلودگی هوا تا حد امکان از لنز طبی استفاده نکنید و از حضور در محیط‌های آلوده پرهیز کنید. چرا؟ چون اکسیژن لازم برای تنفس قرنیه چشم از طریق لنز طبی و اشک عبور می‌کند و به قرنیه چشم می‌رسد.
بنابراین آغشته شدن اشک و لنز طبی به مواد آلاینده نه‌تنها تنفس قرنیه شما را در روزهای آلوده هنگامی که از لنز طبی استفاده می‌کنید کمی مشکل می‌کند بلکه استفاده از لنزهای طبی مدت دار می‌تواند موجب تخریب لنز و کوتاه شدن عمر لنز طبی شما شود.
در این موارد اگر فرد از لنز طبی استفاده می‌کند، بهره‌گیری از لنزهای طبی یکروزه که فقط برای استفاده یک روز تعبیه شده‌اند و صبح هنگام در چشم گذاشته می‌شوند و در انتهای روز دور انداخته می‌شوند، توصیه می‌شود.
آموزش مراقبت‌های چشمی در روزهای آلوده
در اولین توصیه باید بگوییم افراد آسیب‌پذیر چشمی همچون دیابتی‌ها، سالمندان یا کسانی که از بیماری چشمی رنج می‌برند، باید از تردد در سطح شهر هنگام آلودگی هوا پرهیز کنند.
دو اینکه هنگام حضور در هوای آلوده و تحریک چشمها، با انگشتان یا دست چشم‌های خود را نمالید. این کار موجب انتقال آلودگی میکروبی از طریق دست‌ها به چشم می‌شود و تکرار آن می‌تواند موجب تخریب یکنواختی قرنیه و ایجاد آستیگماتیسم نامنظم و قوز قرنیه شود.
موثرترین اقدام برای کاهش اثرات التهابی ناشی از آلودگی هوا بر چشم، شست‌و‌شوی چشمها با آب ولرم و شست‌و‌شوی پلک‌ها با شامپوی بچه است. بهتر است این کار را طی سه نوبت صبح، ظهر و شب انجام دهید.
همچنین می‌توانید هر شب پنبه‌ای را در آب گرم گذاشته و به مدت 10 دقیقه آن را بر روی چشم بسته بگذارید. یا با گوش پاک‌کن یا انگشتان دست با شامپو بچه چشم را شست‌وشو دهید.
افرادی که دچار خشکی چشم هستند، باید از قطره اشک مصنوعی استفاده و در صورت بروز هر نوع آثار التهابی در چشم به متخصص مراجعه کنند.
توصیه دیگری که می‌توان برای مراقب از چشمها در برابر آلودگی هوا داشت، شستشوی چشم با چای است.
افرادی که به بیماری یا عفونت‌های لبه پلک مبتلا هستند، بهتر است ابتدا با حوله گرم چند دقیقه لبه‌های پلک خود را گرم کنند و سپس با ماساژ دادن چربی‌ها و عفونت‌ها را از لبه پلک خارج کنند. این کار باعث می‌شود لبه‌های پلک شفاف و بی‌رنگ شود.
اما اگر حوله تمیز در دسترس نیست، می توان از چای گرم برای این منظور استفاده کرد. به این خاطر که چای به دلیل حالت انقباضی خود، التهابات و قرمزی چشمها را برطرف می‌کند. توجه داشته باشید که شستشو با چای غیرعطری و دم کرده صورت بگیرد.
دیگر راهکارهای حفاظت از چشم در برابر اثرات منفی آلودگی هوا
از دیگر راهکارهای مناسب برای حفاظت از چشم در برابر اثرات منفی آلودگی هوا باید به افزایش میزان رطوبت داخلی خانه اشاره کرد.
اگر حتی هوای بیرون از خانه خشک و آلوده است، شما می‌توانید فضای داخلی خانه را مرطوب کنید. برای این منظور می‌توانید از دستگاه های رطوبت‌ساز، بخورهای سرد یا گرم و یا حتی از روش‌های سنتی همچون قرار دادن قابلمه پر از آب روی اجاق گاز بهره بگیرید. رطوبت به پاکسازی سینوس‌ها نیز کمک می‌کند.
در آخر توصیه می‌کنیم حتما عینک آفتابی به چشم بزنید. این کار باعث می‌شود تا میزان کمتری از آلاینده‌ها با سطح چشم، مژه و پلک‌ها تماس برقرار کنند.
سوالات رایج در مورد تاثیر آلودگی هوا بر سلامت چشم ها
ریزگردها یکی از مهم ترین آلاینده‌های هوا هستند که در شرایط باد و طوفان می‌توانند به چشم ها آسیب برسانند. هنگام تنفس، ریزگردها به راحتی از طریق ریه به رگ‌های خونی جذب می‌شوند و در طولانی مدت با رسوب در عروق چشم، کیفیت خون‌رسانی به این عضو حساس و مهم را کاهش می‌دهند.
موثرترین اقدام برای کاهش اثرات التهابی ناشی از آلودگی هوا بر چشم، شست‌و‌شوی چشمها با آب ولرم و شست‌و‌شوی پلک‌ها با شامپوی بچه است. بهتر است این کار را طی سه نوبت صبح، ظهر و شب انجام دهید.
افرادی که دچار خشکی چشم هستند، باید از اشک مصنوعی استفاده و در صورت بروز هر نوع آثار التهابی در چشم به متخصص مراجعه کنند.
بله می‌توانید هر شب پنبه‌ای را در آب گرم گذاشته و به مدت 10 دقیقه آن را بر روی چشم بسته بگذارید. یا با گوش پاک‌کن یا انگشتان دست با شامپو بچه چشم را شست‌وشو دهید. ایت کار از التهابات چشم می‌کاهد.
