آب مروارید یک تغییر فیزیولوژیک در اثر افزایش سن است که طی آن، عدسی چشم به تدریج کدر میشود. انواع مختلفی از آب مروارید وجود دارد که بر حسب ناحیهای از عدسی که کدر شده است به سه نوع تقسیم میشود: مرکزی، پیرامونی و زیر کپسولی. به طور معمول شدت آب مروارید در پنج سطح از ۰ تا ۴ شمارهگذاری میشود که عدد صفر نشان دهنده شدت بسیار کم یا خفیف و چهار نشانه کدری شدید با وخامت بالاست. طی فرآیند ایجاد آب مروارید، افراد به تدریج متوجه کاهش بینایی، دید تار یا مه آلود میشوند. همچنین آب مروارید روی درجه بینایی و نمره عینک فرد نیز اثر میگذارد که در اکثر موارد باعث بروز نزدیک بینی میشود. گاهی مشکل ایجاد شده به طور موقت با تغییر عینک قابل برطرف شدن است اما در سایر موارد، تنها راه درمان عمل جراحی است. جراحی آّب مروارید از جمله جراحیهای رایج در دنیا بوده که معمولاً ضمن بیحسی موضعی و به طور سرپایی در کمتر از یک ساعت انجام میشود. لذا مشکلات بینایی ناشی از آب مروارید موقتی بوده و پس از جراحی، نه تنها وضوح بینایی برمیگردد بلکه رنگها نیز روشنتر از قبل دیده میشوند. اما آب سیاه بیماری است که باعث آسیب رساندن به عصب بینایی میشود به طوری که میتواند باعث نابینایی دائمی شود. از جمله علل وقوع آب سیاه، افزایش فشار داخل چشم است اگرچه ممکن است در افرادی که فشار چشم نرمال دارند نیز ایجاد شود. همچنین وقوع آب سیاه یک فرآیند بدون درد یا بدون علامت است لذا اکثر افراد تنها زمانی متوجه ابتلا به آن میشوند که بینایی آنها شدیداً کاهش پیدا کرده است. از طرفی از آنجا که طی فرآیند ابتلا به آب سیاه ابتدا دید پیرامونی کاهش پیدا میکند، همین امر تشخیص زود هنگام بیماری را برای اکثر افراد سختتر میکند. به همین علت، ویزیت منظم چشم پزشک برای افراد جهت چک آپ فشار چشم و عملکرد عصب بینایی توصیه میشود. از آنجا که برخلاف آب مروارید، نابینایی ناشی از آب سیاه دائمی است، لذا تشخیص زود هنگام آن میتواند بسیار حیاتی باشد. درمان رایج آب سیاه شامل روشهایی برای کاهش فشار داخل چشم است تا از ادامه آسیب به عصب بینایی پیشگیری شود. از جمله استفاده از قطره چشم که به تخلیه مایعات داخل چشم یا کاهش تولید مایعات در چشم کمک میکند. استفاده از لیزر برای تحریک تخلیه مایعات از چشم نیز از جمله روشهای رایج برای درمان آب سیاه است. وقوع آب مروارید و آب سیاه، هر دو در افراد مبتلا به دیابت رایجتر است. آب سیاه معمولاً همزمان هر دو چشم را درگیر میکند اگرچه ممکن است در یک چشم شدیدتر باشد. جراحی آب سیاه تنها میتواند از پیشرفت بیماری پیشگیری کند اما قادر به بازگرداندن بینایی از دست رفته نیست. تشخیص دیر هنگام آب مروارید نیز میتواند منجر به بروز آب سیاه شود. منبع: دکتر میر محمد صادقی
